Een bisse is een in de bergen aangelegde, meestal kilometers lange goot. Ze volgt de contouren van de hoogtelijnen in de bergen en heeft daardoor zeer weinig verval. Een bisse is ongeveer een meter breed en een halve meter diep. Aan de kant van het dal kan het water niet overstromen omdat daar een wallekant is opgeworpen, aan de andere kant kan het water niet overstromen vanwege de berghelling. De wallekant is meestal zo stevig, dat er goed over kan worden gewandeld. Wandelaars maken gebruik van de paden langs de bisses.
Bisse is de naam, die vooral in de delen van de Alpen wordt gebruikt, waar Frans wordt gesproken. Het Duitse woord voor bisse is Suone.
Bisse is de naam, die vooral in de delen van de Alpen wordt gebruikt, waar Frans wordt gesproken. Het Duitse woord voor bisse is Suone.
Het water dat door de bisses wordt toegevoerd is drinkwater voor de bevolking zelf, maar ook voor de koeien, die in de zomer naar de hoge bergweiden zijn, en is er ook voor de irrigatie. Met name in het Wallis in Zwitserland en het aangrenzende Italiaanse Valle d'Aosta, in Graubünden en in Tirol zijn veel bisses te vinden.
De techniek van het aanleggen van de bisses komt waarschijnlijk van de Romeinen. Uiteraard was het aanleggen ervan zware arbeid. Langs de berghelling moesten de bisses worden uitgegraven, maar ook werden er tunnels gegraven en over andere beken en langs loodrechte hellingen werden met steigers houten goten geconstrueerd. Dit alles gebeurde met de hand. De tunnels zijn meestal niet groter dan nodig voor een arbeider om te kunnen graven. |
Tot in de 20e eeuw werden bisses onderhouden. Door moderne watertoevoer werden de meeste bisses overbodig en raakten in verval. Maar nu worden zij voor het toerisme weer hersteld en loopt er weer water door de bisses. Vooral in Wallis zijn veel bisses hersteld.
Interessante bisses voor ons zijn de 'Grand Bisse' tussen Grimentz en St Jean en de Bisse boven St Luc (omgeving le Prillet). Langs het parkoers van de 'Sentier Viticole' (wijnwandeling tussen Salgesh en Sierre) loopt men, als men het deel van de Gorges du Raspille doet, ook een tijdje langs een bisse. |